Ο ένατος μήνας του έτους. Έχει 30 ημέρες και είναι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου. Το όνομά του το οφείλει στο λατινικό αριθμητικό septum (επτά) και ήταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου. Το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου ξεκινάει επίσημα και το φθινόπωρο, με την άφιξη του Ήλιου στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο της τροχιάς του στις 22 του μήνα.

Ονομαζόταν και  «χρονογράφος», γιατί επικρατούσε η πίστη ότι κατά τον μήνα αυτό ο χάρος «γράφει» εκείνους που πρόκειται να πεθάνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Οι αγροτικές εργασίες έδωσαν κι άλλες ονομασίες στο μήνα αυτό, όπως Σταυριάτης ή Σταυρίτης και Σταυρός, Πετμεζάς, Χινόπωρος, Ορτυκολόγος  (λόγω του περάσματος των ορτυκιών που αποδημούν),  Τρυγομηνάς ή Τρυγητής  (λόγω τρύγου) κ.ά. Θεωρείται επίσης ο μήνας των μεγάλων παζαριών(εμποροπανηγύρεις).

Ο Σεπτέμβριος είναι επίσης και ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα χρονιά. Από τις αρχές, άλλωστε, του 4ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού αλλά και του πολιτικού έτους. 

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ:

                «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια».

                «Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο».

                «Τον τρυγητή τ’ αμπελουργού, πάνε χαλάλι οι κόποι».

                «Στον τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε».

                «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν». 

                «Βοηθάει ο Αι- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός».

                «Θέρος, τρύγος, πόλεμος».

                «Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα» [=ισημερία]

                «Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε».

                «Του Σταυρού κοίτα και τ’ Αϊ Γιωργιού ξεκίνα».

                «Του Σταυρού σταύρωνε και δένε».

                «Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε».