Η σκοτεινή ιστορία πίσω από την Ημέρα της Μητέρας

Με την Ημέρα της Μητέρας να κλείνει φέτος τα 101χρόνια από την πρώτη φορά του εορτασμού της, η γιορτή παραμένει κυρίως γνωστή ως μια αφορμή για δώρα, εκδηλώσεις αγάπης και συναισθηματικά ξεσπάσματα.

Η αλήθεια όμως είναι πως η γιορτή αυτή έχει πολύ πιο μελαγχολικές ρίζες.  

Ξεκίνησε σαν μέρα μνήμης και πένθους των γυναικών που είχαν χάσει τα παιδιά τους στο πόλεμο και υπενθύμιζε πως υπήρχε πολύ και σκληρή δουλειά να γίνει για την ειρήνη. 

Όταν η επέτειος άρχισε να παίρνει εμπορικό χαρακτήρα, η μεγαλύτερη υποστηρήκτριά της Αnna Jarvis, έκανε τα πάντα για να το πολεμήσει καταλήγοντας να πεθάνει μόνη και απένταρη σε ένα σανατόριο.  

H Anna ποτέ δεν απέκτησε δικά της παιδιά, αλλά ο θάνατος της μητέρας της το 1905 την ενέπνευσε να οργανώσει τους πρώτους εορτασμούς της Μέρας της Μητέρας το 1908.   Όλα ξεκίνησαν στη δεκαετία του 1850, όταν η μητέρα της Anna ξεκίνησε μαζί με άλλες γυναίκες της δυτικής Βιρτζίνια να διοργανώνει ομάδες εθελοντισμού. 

 Η πρώτη «Ημέρα της Μητέρας» ήταν αφιερωμένη στη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και την προσπάθεια μείωσης της βρεφικής θνησιμότητας με την καταπολέμηση των ασθενειών και τον περιορισμό της μόλυνσης του γάλακτος. Σύμφωνα με την ιστορικό Katharine Antolini του Wesleyan College οι γυναίκες φρόντιζαν και τους τραυματισμένους στρατιώτες και από τα δύο μέτωπα του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου (1861-1865) .  

.  

Στα μεταπολεμικά χρόνια η Jarvis και οι υπόλοιπες γυναίκες οργάνωναν πικνίκ "Φιλίας" και συμβολικές εκδηλώσεις με μηνύματα γύρω από την ειρήνη και τη συμφιλίωση των δύο πλευρών.

  Περίπου εκείνη την εποχή η Julia Ward Howe, γνωστή για τη σύνθεση του » Ύμνου μάχης για τη Δημοκρατία » συνέταξε τη Διακήρυξη για τη Γιορτή της Μητέρας καλώντας τις γυναίκες να αναλάβουν ενεργό πολιτικό ρόλο στην προώθηση της ειρήνης.   

Όμως κυρίως υπεύθυνη για αυτό που ονομάζουμε σήμερα «Ημέρα της Μητέρας» ήταν η κόρη της, Anna– η οποία θα περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της μετέπειτα ζωής της αγωνιζόμενη αυτό που τελικά κατέληξε να είναι.  

H Anna ποτέ δεν απέκτησε δικά της παιδιά, αλλά ο θάνατος της μητέρας της το 1905 την ενέπνευσε να οργανώσει τους πρώτους εορτασμούς της Μέρας της Μητέρας το 1908.   Στις 10 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, οικογένειες συγκεντρώθηκαν σε εκδηλώσεις στη γενέτειρα της Jarvis στο Grafton της West Virginia – μια εκκλησία που τώρα έχει μετονομαστεί σε Διεθνή Βωμό της Ημέρας της Γυναίκας – καθώς και στη Φιλαδέλφεια, όπου η Jarvis ζούσε εκείνη την εποχή, και σε πολλές άλλες πόλεις.   Σε μεγάλο βαθμό κυρίως μέσω των προσπαθειών της Jarvis η Ημέρα της Μητέρας άρχισε να γιορτάζεται σε περισσότερες πόλεις, μέχρι που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Woodrow Wilson το 1914 καθιέρωσε επίσημα την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. 

«Για την Jarvis ήταν η μέρα που πήγαινες σπίτι για να περάσεις χρόνο με τη μητέρα σου και να την ευχαριστήσεις για όσα έκανε», έγραψε η Wesleyan Antolini στη διδακτορική της διατριβή με τίτλο «Γιορτάζοντας τη Μητρότητα  :η Anna Jarvis και η υπεράσπιση της Ημέρας της Μητέρας της». 

«Δεν έγινε για να εορταστούν όλες οι μητέρες. Ήταν για να εορταστεί η καλύτερη μητέρα που έχετε γνωρίσει ποτέ – η δική σου μητέρα – ως γιος ή ως κόρη.» Γι’ αυτό η Jarvis επέμενε στον ενικό αριθμό «Mother’s Day» και όχι στον πληθυντικό «Mothers’ Day», εξηγεί η Antolini.  

 Όμως η επιτυχία της Jarvis σύντομα μετατράπηκε σε αποτυχία, τουλάχιστον στα δικά της μάτια. Η αρχική ιδέα της Anna Jarvis σύντομα μετατράπηκε σε χρυσωρυχείο για το εμπόριο, με επίκεντρο την αγορά λουλουδιών, γλυκισμάτων και ευχετήριων καρτών – μια εξέλιξη που ενόχλησε την Jarvis βαθιά. Έβαλε στόχο να αφιερώσει την αρκετά μεγάλη κληρονομιά της για να επιστρέψει τη Ημέρα της Μητέρας στις αρχικές της ρίζες. Ενσωματώθηκε στην Παγκόσμια Ένωση της Ημέρας της Μητέρας και προσπάθησε να ανακτήσει κάποιο έλεγχο της γιορτής.

Οργάνωσε μποϊκοτάζ, απείλησε με μηνύσεις, επιτέθηκε ακόμα και στην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, Eleanor Roosevelt, επειδή χρησιμοποίησε την Ημέρα της Μητέρας για να αντλήσει κεφάλαια για φιλανθρωπίες. «Το 1923 εισέβαλε σε ένα συνέδριο εμπόρων ζαχαροπλαστικής στη Φιλαδέλφεια», είπε η Antolini. Μια παρόμοια διαμαρτυρία συνέβη δύο χρόνια αργότερα. «Οι Μητέρες του Αμερικανικού Πολέμου», μια οργάνωση που υπάρχει ακόμα, χρησιμοποίησαν την Ημέρα της Μητέρας για να συγκεντρώσουν κεφάλαιο και κάθε χρόνο πουλούσαν γαρίφαλα. Η Anna αγανακτούσε, οπότε το 1925 εισέβαλε σε ένα συνέδριο που έγινε στη Φιλαδέλφεια και τελικά συνελήφθη για διατάραξη της κοινής ησυχίας.»  

Οι πυρετώδεις προσπάθειες της Jarvis συνεχίστηκαν τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 1940

Το 1948 πέθανε σε ηλικία 84 ετών σε ένα σανατόριο της Φιλαδέλφεια.   «Αυτή η γυναίκα, που πέθανε απένταρη σε ένα σανατόριο σε κατάσταση άνοιας, ήταν μια γυναίκα που θα μπορούσε να είχε ωφεληθεί από την Ημέρα της Γυναίκας, αν το ήθελε», είπε η Antolini. «Αλλά εναντιώθηκε σε όσους το έκαναν, και αυτό της κόστισε τα πάντα, οικονομικά και σωματικά.»   

Σήμερα, φυσικά, η Ημέρα της Μητέρας συνεχίζει να είναι μια ημέρα καταναλωτισμού. Σύμφωνα με την Εθνική Ομοσπονδία Λιανικού Εμπορίου οι Αμερικάνοι θα ξοδέψουν κατά μέσο όρο 168,94 δολάρια.

Οι συνολικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 19.9 δισεκατομμύρια δολάρια.