Ο Σεπτέμβριος ή Σεπτέμβρης είναι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου και ένατος όλου του χρόνου στο Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο.  Είναι ένας από τους 4 μήνες που έχουν 30 μέρες.

Η λέξη Σεπτέμβριος, September στα λατινικά, προέρχεται από το αριθμητικό 

septem (σέπτεμ = επτά), καθώς ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου.

Γιατί ονομάστηκε «έβδομος» αφού είναι ο ένατος;

Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο πρωτοχρονιά ήταν η 1η Μαρτίου, έτσι ο Σεπτέμβριος ήταν ο έβδομος μήνας του έτους. Το 153 π.Χ. η Σύγκλητος καθιέρωσε ως πρώτο μήνα τον Ιανουάριο και έτσι ο Σεπτέμβριος έγινε ο ένατος μήνας ενώ το 46. π.Χ. καθιερώθηκε το νέο Ιουλιανό ημερολόγιο από τον Ιούλιο Καίσαρα όπου οι Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος διατήρησαν τα ονόματά τους παρά την αλλαγή σειράς τους (ένατος, δέκατος, ενδέκατος, δωδέκατος).

Aλλιώς λέγεται

Τρυγητής / Τρυγομηνάς: είναι ο μήνας του τρύγου του πολύτιμου καρπού των Ελλήνων και όλων των μεσόγειων λαών, του σταφυλιού.

Σταυριάτης / Σταυρίτης: γιατί την 14η μέρα του γιορτάζεται από τους χριστιανούς η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.

Ορτυκολόγος: λόγω της αφθονίας των ορτυκιών που κάθε Σεπτέμβρη ετοιμάζονται να αποδημήσουν σε θερμότερα κλίματα.

Χρονογράφος: λόγω της αρχαίας δοξασίας ότι ο χάρος κάθε Σεπτέμβρη έγραφε στο τεφτέρι του όσους επρόκειτο να πεθάνουν όλη τη χρονιά.

Ασφαλώς πολλές από αυτές τις λαϊκές ονομασίες έχουν χάσει με τα χρόνια την αξία τους για το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών πληθυσμών. Ποιο παιδί αφορά σήμερα η ονομασία Ορτυκολόγος ή Χρονογράφος;

Με ποιες συνήθειες / φαινόμενα συνδέεται

Άνοιγμα των σχολείων όλων των βαθμίδων σε όλη την επικράτεια

 (11 Σεπτεμβρίου).

Η γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).

Ο τρύγος θεωρείται ακόμη εξαιρετικά σημαντικός

 σε πολλές περιοχές με αμπέλια.

Πρώτες δειλές βροχές, πρώτες απόπειρες της φύσης να φύγει από τις υψηλές θερμοκρασίες και το καλοκαίρι. Αυτό βέβαια τα τελευταία χρόνια μάλλον θεωρητικό είναι αφού οι θερμοκρασίες του Σεπτέμβρη θυμίζουν 

πολύ έντονα Αύγουστο.

Βασικές αγροτικές εργασίες: όργωμα χωραφιών, συλλογή καπνών, μάζεμα ξύλων, κάψιμο ξερών.

Φυτεύονται κυρίως τα εξής: μαρούλι, ραδίκι, ρόκα, μαϊντανός, αντράκλα, σπανάκι λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, φράουλα.

Πέφτουν τα μελτέμια του Αυγούστου και προσφέρεται για όσους αγαπούν τη θάλασσα, τα θαλάσσια σπόρ και το ψάρεμα.