Αποχαιρετώντας τους καλικάντζαρους

Θεοφάνεια, Φώτα, Επιφάνεια, είναι οι διαφορετικές επίσημες ονομασίες για μία από τις μεγαλύτερες γιορτές του Χριστιανισμού που γιορτάζεται στις 6 του Γενάρη και συμπληρώνει τον εορταστικό κύκλο του δωδεκαημέρου που ξεκίνησε τα Χριστούγεννα.

Είναι αφιερωμένη στη βάπτιση του Ιησού Χρηστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή και ως εκ τούτου το νερό έχει την τιμητική του αποκτώντας συμβολικές/μεταφυσικές διαστάσεις. Θεωρείται η ημέρα της κάθαρσης καθώς το αγιασμένο νερό μπορεί να ξορκίσει το κακό και να στείλει τους καλικάντζαρους πίσω στη γη και το έργο τους, που δεν είναι άλλο από το να κόβουν το δέντρο που κρατάει τον κόσμο. 

Σε όλη την Ελλάδα, από τη Μακεδονία ως την Κρήτη και την Πελοπόννησο, η ημέρα των Φώτων είναι αφορμή για αναβίωση διαφορετικών εθίμων γεμάτων με χριστιανικά αλλά και ειδωλολατρικά στοιχεία. 

Η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού

Το πρωί των Φώτων, πραγματοποιείται ο καθιερωμένος αγιασμός των υδάτων με την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού είτε στη θάλασσα είτε σε κολυμπήθρα (για τις μη παραθαλάσσιες περιοχές).Τολμηροί κολυμβητές αψηφούν τις υψηλές θερμοκρασίες και τα παγωμένα νερά και βουτούν στην προσπάθειά τους να πιάσουν πρώτοι το Σταυρό και να δεχτούν την «ευλογία» του.

Με το αγιασμένο νερό οι άνθρωποι «ραντίζουν» τα σπίτια τους, τα κτήματα τους και γενικότερα την ακίνητη περιουσία τους ενώ ακόμα και σε ελληνικές παροικίες του εξωτερικού η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού τυγχάνει της ίδιας θρησκευτικής ευλάβειας.

Σε κάποια από τα Δωδεκάνησα οι νέοι που βουτούν στη θάλασσα κρατούν την αναπνοή τους και μένουν όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα κάτω από το παγωμένο νερό. Το θέαμα είναι εντυπωσιακό γιατί οι ψαράδες της περιοχής με τις βάρκες τους σχηματίζουν έναν προστατευτικό φλοιό γύρω από τους «βουτηχτάδες» οι οποίοι θεωρούνται και οι τυχεροί της χρονιάς.